„Telewizja cyfrowa dla wszystkich” – relacja z konferencji zorganizowanej w ramach Poznań Media Expo 2011

Dnia 16 kwietnia 2011 r. odbyła się na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich konferencja pt. „Telewizja cyfrowa dla wszystkich” w ramach Forum technologii cyfrowych Poznań Media Expo 2011. Podstawowym celem wydarzenia było dostarczenie mieszkańcom Wielkopolski informacji na temat telewizji cyfrowej, w tym głównie jej zalet i harmonogramu jej wprowadzania.

Spotkanie miało miejsce w Pawilonie 11, tzw. Iglicy, której główną część zamieniono na audytorium, a pozostałą tworzyły ekspozycje kilkunastu firm zajmujących się głównie branżą telewizji naziemnej i satelitarnej. Punktualnie o godzinie 10:00 konferencję zainaugurował krótkim przemówieniem pan Jacek Silski – prezes Zarządu Polskiej Izby Radiodyfuzji Cyfrowej.

Jako pierwsza przy mównicy stanęła pani Krystyna Rosłan-Kuhn z biura KRRiT, która wygłosiła referat na temat „Co to jest telewizja cyfrowa i dlaczego ją wprowadzamy”. Przybyli goście mogli przekonać się, jakie korzyści dla widza i kraju niesie ze sobą wprowadzenie telewizji cyfrowej oraz jakie są główne plusy i minusy telewizji satelitarnej, kablowej, internetowej i naziemnej. Pani Kuhn przedstawiła także wyniki badań na próbie składającej się z 8 tysięcy gospodarstw, które pozwoliły stworzyć obecną mapę zasięgu naziemnej telewizji analogowej. Z uzyskanych danych wynika, że około 97% użytkowników odbiera podstawowe dwa kanały TVP, natomiast brak dostępu do TVP Info posiada 29% Polaków, Polsatu nie odbiera 15% osób, natomiast TVN-u aż 52%. Na szarym tle znajdują się TV4 i TV PULS, do których dostęp ma zaledwie około 25% odbiorców. Pani Kuhn przekonywała, że wraz z uruchomieniem naziemnej telewizji cyfrowej, dostęp do tych kanałów będzie możliwy dla niemalże całej populacji w naszym kraju.

Poruszony został ponadto problem odbioru naziemnej telewizji cyfrowej na starszego typu odbiornikach. Zgodnie z zapewnieniem pani Kuhn, wystarczy zakupić odpowiedni dekoder STB, który pozwoli cieszyć się z cyfrowej jakości obrazu. Podsumowaniem wystąpienia było stwierdzenie, że „Cyfryzacja jest najbardziej rewolucyjną zmianą w telewizji od początku jej istnienia” i że jest to proces, którego nie da się zatrzymać.

Jako drugi w kolejności przemówił pan Wojciech Pieńkowski z Departamentu Zarządzania Zasobami Częstotliwości Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Jego celem było scharakteryzowanie trudności związanych z wprowadzaniem naziemnej telewizji cyfrowej oraz podanie informacji o docelowym kształcie multipleksów. Swój wykład rozpoczął od wytłumaczenia, czym jest częstotliwość fali radiowej oraz jakie są jej wady i zalety, w zależności od jej wielkości (im niższa jest częstotliwość, tym dalej można przesłać sygnał, ale z mniejszą ilością danych). Pan Pieńkowski przyrównał zasoby częstotliwości do dóbr naturalnych, takich jak ropa czy gaz oraz stwierdził, że zasoby widma radiowego są wyczerpywalne i wymagają efektywnego i racjonalnego gospodarowania.

Następnie zestawione zostały techniczne informacje na temat analogowej i cyfrowej telewizji w Polsce, z naciskiem na wyeksponowanie zalet drugiej z wymienionych. Pan Pieńkowski wspomniał także o planowaniu sieci DVB-T, które opiera się na międzynarodowym Porozumieniu GE-06. Zgodnie z założeniami, nasz kraj uzyskał częstotliwości umożliwiające budowę:

• 6 ogólnopolskich sieci DVB-T w zakresie 470-790 MHz,
• 1 ogólnopolskiej sieci DVB-T w zakresie 790-862 MHz,
• 1 ogólnopolskiej sieci DVB-T w zakresie 174-230 MHz.

W praktyce jednak pasmo o częstotliwości 800 MHz ma być przeznaczone na szerokopasmowy dostęp do Internetu.

Kolejnym mówcą był pan Piotr Siemieniec – dyrektor ds. Usług Radiofonicznych i Telewizyjnych firmy TP EmiTel. Zaprezentował on harmonogramu i sposób wdrażania naziemnej telewizji cyfrowej w Polsce. Po krótkim wprowadzeniu na temat czym jest EmiTel, z kim współpracuje i co osiągnęła organizacja w ostatnich latach (m.in. była pierwszą, która w 2001 roku uruchomiła testową emisję DVB-T w Warszawie), pan dyrektor opisał dotychczasową zawartość dostępnych multipleksów: MUX3 (TVP1, TVP2, TVP INFO, TVP Kultura i TVP Historia) oraz MUX2 (Polsat, TVN, TV4, TV Puls, TV Puls 2 i TVN7). Wspomniał także, że obecnie trwają rozmowy prowadzone przez KRRiT, dotyczące zagospodarowania MUX1, w którym znajdą się m.in. 3 programy TVP S.A. Dobrą wiadomością dla mieszkańców Białegostoku (nadajnik Centrum), Gorzowa Wielkopolskiego (nadajnik Podmiejska), Łodzi i Rzeszowa (nadajnik Baranówka) jest planowane przyśpieszenie włączenia nadawania telewizji cyfrowej (pakiet MUX3) z 27 kwietnia na termin przedświąteczny. Z kolei na początku maja w pakiecie MUX2 pojawią się dwa nowe programy: TV6 oraz Polsat Sport News (omyłkowo została podana informacja, że ma to być Polsat News).

Pan Siemieniec przedstawił oprócz tego graficzny zarys obszaru planowanego zasięgu poszczególnych multipleksów i z pewnym rozczarowaniem dodał, że dostęp do programów komercyjnych przez niemalże wszystkich mieszkańców Polski nastąpi szybciej, aniżeli będzie to miało miejsce z programami telewizji publicznej (pełny dostęp nastąpi dopiero 28 kwietnia 2014 roku). W najgorszej sytuacji są obecnie mieszkańcy Giżycka i Śnieżnych Kotłów, gdzie cyfryzacja nastąpi najpóźniej ze względu na zajmowane pasma częstotliwości przez nadawców analogowych. Z kolei największy skok w procesie wprowadzania naziemnej telewizji cyfrowej nastąpi 31 lipca 2011 roku, kiedy obejmie ona swoim zasięgiem 80% naszego kraju.

Jako czwarty przy mównicy stanął pan Krzysztof Sidor (przedstawiciel firmy Diomar Sp. z o.o., ekspert Polskiej Izby Radiodyfuzji Cyfrowej) i wygłosił referat na temat aspektów związanych z zakupem i instalacją dekodera potrzebnego do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej. Wymienił m.in. najważniejsze cechy odbiornika DVB-T dla Polski (wymóg odbioru programów w formacie H.264, zwanym popularnie MPEG-4 oraz dźwięku w formacie E-AC-3, potocznie Dolby Digital Plus, konwersja rozdzielczości HDTV do sygnału PAL) i scharakteryzował pożądane wyjścia sygnałowe dekodera.

Druga część przemówienia pana Sidora dotyczyła porad związanych z wyborem właściwego dekodera. Powinien on być zgodny z polskim standardem DVB-T, posiadać właściwe złącza umożliwiające podłączenie do telewizora, wygodny pilot w obsłudze oraz mieć dodatkowe funkcje, np. nagrywarka PVR, elektroniczny przewodnik programów itp. Warto również zwracać uwagę na mniej istotne rzeczy, jak np. ogólny wygląd, wyposażenie w wyświetlacz i zegar. Planowane jest oznaczanie dekoderów nalepką „Odbiór cyfrowy TV”, która ułatwi klientom ich dobór w sklepie i uniknie zakupu dekodera, który nie spełnia wymogów polskiej telewizji naziemnej. Pan Sidor przedstawił ponadto wybrane oferty dekoderów znalezione w Internecie, wśród których były m.in. niezwykle tanie egzemplarze z serwisów aukcyjnych, których nabycie wiąże się jednocześnie z wyrzuceniem pieniędzy w błoto. Tylko jeden z pięciu zaprezentowanych przykładowych dekoderów spełnia wymogi polskiej cyfrowej telewizji naziemnej.

Ostatnim elementem konferencji dotyczącej telewizji cyfrowej było przemówienie pana Janusza Kosińskiego – prezesa Zarządu INEA S.A., który przybliżył przybyłym gościom ideę cyfryzacji telewizji kablowej. Firma INEA oferuje szereg usług telekomunikacyjnych około 140 tysiącom klientów, w tym jako pierwsza od 2005 roku wdrożyła telewizję cyfrową, w skład której wchodzi 158 kanałów (w tym 17 nadawanych w jakości HD). Jako najbardziej cyfrowa sieć kablowa w kraju, oferuje odbiorcom jedynie dwa modele dekoderów, różniące się od siebie jedynie wyposażeniem w wewnętrzny dysk twardy (służący do rejestracji programów). Według danych statystycznych podanych przez pana Kosińskiego, na świecie jest dostępnych obecnie 15 tysięcy programów telewizji cyfrowej w formacie SD oraz 3,5 tysiąca programów HD, a ich liczba za kilka lat będzie szacunkowo kilka razy większa. Istnieje jednak w dalszym ciągu niska świadomość ludzi odnośnie cyfryzacji telewizji, zwłaszcza na terenach pozamiejskich.

Przemówienia dotyczące telewizji cyfrowej dla wszystkich uzupełnił pan Jarek Garski, pracownik firmy Fergusson. W swoim krótkim wystąpieniu przedstawił ofertę kilku dekoderów przystosowanych do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej, wraz z charakteryzacją ich podstawowych zalet.

Podczas przerwy przybyli goście mogli zwiedzać wystawę sprzętu przygotowaną przez firmy uczestniczące w konferencji i zapoznać się „na żywo” z budową i funkcjonalnością niektórych koderów. W części konferencyjnej dostępna była ankieta, której wypełnienie i wrzucenie do urny kwalifikowało do udziału w konkursie na zakończenie ostatniej sesji konferencji. Podziwiać można było także działanie cyfrowej telewizji naziemnej na 52-calowym telewizorze LCD, w sąsiedztwie którego umieszczono nieco mniejszy kineskopowy telewizor z dołączoną do niego anteną analogową. Zaskakujący był jednak fakt niskiej jakości sygnału analogowego wyświetlanego przez ten odbiornik i odnosiło się wrażenie, że zabieg ten został celowo uzyskany przez organizatorów, aby niejako „na siłę” pokazać różnicę pomiędzy telewizją tradycyjną i cyfrową (wtajemniczeni wiedzą, że przy idealnej jakości sygnału różnice te są niemalże niedostrzegalne). Spostrzegawcze osoby mogły także przekonać się osobiście, że sygnał analogowy podczas wyświetlania na odbiorniku jest szybszy o kilka sekund od cyfrowego, ponieważ nie wymaga dodatkowego buforowania i dekodowania.

 

Po półgodzinnej przerwie zgromadzeni na sali goście obejrzeli i wysłuchali cztery wystąpienia dotyczące cyfryzacji sygnału radiowego. Podstawowe informacje o cyfrowym radiu wygłosiła pani Krystyna Rosłan-Kuhn, wspominając o wadach, zaletach i barierach wdrożenia takiego rozwiązania (m.in. o tym, że do odbioru cyfrowego radia będzie wymagana wymiana odbiornika na nowy) oraz przestawiła historię standardu radiofonii cyfrowej (DAB), której początki datowane są na 1987 rok (od 2007 roku funkcjonuje europejski standard DAB+) Wprowadzenie cyfrowego radia w Polsce jednak nie będzie możliwe w ciągu najbliższych kilku lat, ponieważ potrzebne do tego pasma są obecnie zajęte przez naziemną telewizję analogową.

Wątpliwości co do terminu wprowadzenia cyfrowego radia rozwiała pani Joanna Michalska z Departamentu Zarządzania Zasobami Częstotliwości Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Powołując się na różne problemy z rozwojem w paśmie UKF stwierdziła, że pełne wykorzystanie przydzielonego najniższego zakresu częstotliwości (174-230 MHz) będzie możliwe dopiero wówczas, gdy całkowicie wyłączony zostanie analogowy przekaz sygnału telewizyjnego (w tym również u naszych sąsiadów). Może to nastąpić nie wcześniej, niż 16 czerwca 2015 roku, ponieważ wówczas według ustaleń konferencji RRC-06, nastąpi wyłączenie ochrony przed zakłóceniami sygnału analogowego. Natomiast zakładane testy cyfrowego radia (T-DAB) mogłyby rozpocząć się na większą skalę dopiero w drugiej połowie 2013 roku.

Zalety cyfrowego radia przyszłości DAB+ przedstawił pan Mirosław Ostrowski – dyrektor techniczny Radia Wrocław SA. W swoim wystąpieniu zawarł m.in. szczegółową charakterystykę nowych możliwości DAB+ (przesyłanie tekstu, obrazków, stron WWW, przewodnika po programie, systemu podobnego to telegazety i systemu TMC/TTI, pozwalającego informować odbiorcę np. o aktualnej sytuacji na drogach) oraz wskazał, że nasi sąsiedzi (Niemcy i Czechy) już teraz posiadają dostęp do cyfrowego radia.

Jako ostatni tego dnia wystąpił pan Jarosław Mroczkowski – ekspert firmy TP Emitel. Wspomniał on o testowej emisji radia cyfrowego w Warszawie, obejmującego swoim zasięgiem 2 miliony osób. Następnie zaprezentował kilka nagrań z radia analogowego i cyfrowego aby wskazać, że cyfrowy sygnał jest odporny na zakłócenia, kiedy odbiorca jest w ruchu (istnieje możliwość czystego przekazu cyfrowego podczas jazdy samochodem/pociągiem przy prędkości 200-300 km/h). Pan Mroczkowski zaprezentował ponadto przykładowe modele cyfrowych odbiorników radiowych, które udostępnione zostały do wglądu w stojącej nieopodal gablocie.

Wśród przybyłych gości znalazła się tylko jedna osoba, która odważyła się zadać pytanie do prowadzących (dotyczyło ono kwestii zasad „must care” i „must offer” zalecanych operatorom telewizji kablowych), a następnie pani Kuhn, przy asyście pani Michalskiej, wylosowała pięciu szczęśliwców, którzy otrzymali drobne upominki.

Reasumując, można stwierdzić, że konferencja była udana, aczkolwiek nie spotkała się ze zbyt dużym zainteresowaniem ze strony mieszkańców Poznania i okolic. Część uczestników ograniczyła się jedynie do zwiedzania ekspozycji, a niektórzy nie dotrwali do końca wykładów, tracąc jednocześnie wyjątkową szansę na zdobycie upominku. Należy jednak pochwalić organizatorów za profesjonalne podejście do tematu, a ekspertów za prosty, czytelny i zrozumiały przekaz informacji dotyczących cyfryzacji telewizji i radia w Polsce.

„Telewizja cyfrowa dla wszystkich” – galeria zdjęć:

---

Paweł Ruczko (V-12/Tropyx)
Szczecin, 17.04.2011 r.