Jak działa kofeina w puszce napoju energetyzującego na organizm człowieka?

Redakcja serwisu Puszkomania otrzymała następujące zapytanie od jednego z czytelników: Panie redaktorze, mam taki problem. Zawsze po wychyleniu puszki energetyka oczekuję pobudzenia itp., ale przynosi to wręcz efekt odwrotny i robię się ospały. Brat z którym kolekcjonuję puszki po energetykach stwierdził, że mój organizm szybko wydala kofeinę. Jeśli to prawda to czy mogę zrobić coś, żeby napoje energetyczne bardziej mnie rozbudzały? Pozdrawiam.

Odpowiadamy:

To, że po wypiciu napoju energetycznego czuje się Pan ospały zamiast pobudzony, nie musi oznaczać szybkiego „wydalania” kofeiny. Działanie kofeiny polega przede wszystkim na blokowaniu receptorów adenozyny w mózgu, czyli substancji odpowiedzialnej za uczucie zmęczenia. U większości osób powoduje to większą czujność, ale reakcja organizmu bywa różna i zależy od wielu czynników: genetyki, aktualnego poziomu stresu, jakości snu czy wrażliwości na kofeinę. Niektórzy rzeczywiście odczuwają po niej znużenie, drażliwość lub lęk zamiast typowego pobudzenia.

Na efekt działania ma wpływ także czas spożycia. Kofeina zaczyna działać po około 30 minutach, a jej metabolizm trwa średnio od 3 do 7 godzin. Jeśli sięga Pan po energetyk w chwili dużego zmęczenia albo późno wieczorem, organizm może reagować paradoksalnym „przygaszeniem”.

Nie istnieje bezpieczny sposób, by „wzmocnić” działanie kofeiny ponad to, jak działa naturalnie na Pana organizm. Ważne jest też, by nie przekraczać dziennych dawek – dla dorosłych bezpieczna ilość wynosi maksymalnie 400 mg kofeiny dziennie (według aktualnych zaleceń Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności na rok 2025), czyli równowartość około czterech–pięciu filiżanek kawy.

Młodym osobom (niepełnoletnim) nie zalecamy spożywania napojów energetyzujących. Każdy organizm ma nieco inny sposób reakcji na kofeinę i inne składniki zawarte w tych napojach. Pobudzenie dosyć często ma charakter subiektywny. Napoje energetyzujące nie powinny być też stosowane jako sposób na pobudzenie organizmu do nauki. Sięganie po napoje energetyzujące od najmłodszych lat życia może wywołać uzależnienie.

Podsumowując: ospałość po wypiciu energetyka nie jest niczym niezwykłym i wynika raczej z indywidualnej reakcji organizmu niż z „szybkiego wydalania” kofeiny. Warto obserwować, jak reaguje Pan na różne źródła kofeiny (kawa, herbata, energetyki), i wybierać te, które faktycznie pomagają, zamiast szukać sposobów na sztuczne wzmocnienie efektu. Najpewniejszym i najzdrowszym sposobem na poprawę energii pozostaje jednak sen i odpoczynek.